เจ้าหน้าที่ในบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย ได้เสนอให้มีการปรับเพิ่มภาษีการท่องเที่ยวจากเดิมที่ 150,000 รูเปียห์อินโดนีเซีย (ประมาณ 370 บาท) ขึ้นเป็น 750,000 รูเปียห์อินโดนีเซีย (ประมาณ 1,850 บาท) ซึ่งหากผ่านการอนุมัติ ภาษีการท่องเที่ยวจะเพิ่มขึ้นถึง 5 เท่า โดยมีจุดประสงค์เพื่อกรองนักท่องเที่ยวที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสมและคุณภาพต่ำออกไป
ภาษีการท่องเที่ยวจำนวน 150,000 รูเปียห์อินโดนีเซีย เพิ่งเริ่มถูกเก็บเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2024 ซึ่งผ่านมาได้เพียง 4 เดือน แต่กลับสามารถทำรายได้ถึง 117,000 ล้านรูเปียห์อินโดนีเซีย หรือราว 290 ล้านบาท (ณ เดือนมิถุนายน 2024) ตามที่สื่อ Bali Sun รายงาน แม้จะประสบความสำเร็จอย่างงดงามในการจัดเก็บ แต่เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นก็ยังเผชิญปัญหาในการเก็บภาษีจากนักท่องเที่ยวให้ได้ครบถ้วนทุกคนที่เดินทางเข้ามา
นายเกเด (Gede Komang Kresna Budi) ประธานสภาผู้แทนราษฎรแห่งบาหลี ระบุว่าอัตราภาษี 150,000 รูเปียห์อินโดนีเซีย ถือเป็นราคาที่ “ต่ำเกินไป” ซึ่งทำให้บาหลีดูเป็น “แหล่งท่องเที่ยวราคาถูก” โดยนักท่องเที่ยวที่มีพฤติกรรมไม่ดี ไม่เคารพวัฒนธรรมท้องถิ่น และละเมิดกฎระเบียบ มักเป็นกลุ่มที่มีงบประมาณในการใช้จ่ายน้อยกว่า ดังนั้นการขึ้นภาษีท่องเที่ยวจะช่วยป้องกันนักท่องเที่ยวที่ไม่พึงประสงค์ และนำรายได้จากภาษีมาพัฒนาการท่องเที่ยว เช่น จัดตั้งหน่วยตำรวจท่องเที่ยว
นายโชก (Tjok Bagus Pemayun) หัวหน้าสำนักงานการท่องเที่ยวแห่งบาหลี เปิดเผยเมื่อ 21 มิถุนายนว่า เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นกำลังทบทวนอัตราภาษีการท่องเที่ยว และมีแนวโน้มว่าจะปรับขึ้นตามที่เสนอ ขณะที่ นายซัง (Sang Made Mahendra Jaya) ผู้รักษาการผู้ว่าการแห่งบาหลี ระบุจะศึกษาข้อเสนอในการเพิ่มภาษีนี้อย่างละเอียดต่อไป
จากการที่เกาะบาหลีได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวทั่วโลก และมีผู้เดินทางไปเยือนเป็นจำนวนมาก ทางการจึงต้องการคัดกรองให้มีแต่นักท่องเที่ยวคุณภาพสูงที่เคารพกฎระเบียบและวัฒนธรรมท้องถิ่นเท่านั้น ส่วนผู้ที่แสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสมและมีกำลังซื้อต่ำ จะถูกจำกัดไม่ให้เดินทางเข้าเกาะได้โดยง่าย ผ่านมาตรการขึ้นภาษีการท่องเที่ยวครั้งนี้
อย่างไรก็ตาม การที่ทางการบาหลีเสนอปรับขึ้นภาษีถึง 5 เท่า หลังจากเพิ่งเริ่มใช้อัตราเดิมมาได้เพียง 4 เดือน อาจจะดูเป็นการรีบเร่งเกินไป เพราะยังไม่มีเวลามากพอที่จะประเมินผลกระทบในระยะยาวจากการเก็บภาษีรอบแรก ทั้งในแง่ของปริมาณและพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวที่อาจเปลี่ยนแปลงไป รวมถึงผลต่อภาพลักษณ์การท่องเที่ยวของบาหลีในสายตานักท่องเที่ยว
การปรับขึ้นภาษีแบบก้าวกระโดดภายในเวลาไม่ถึงครึ่งปี อาจมีผลเสียมากกว่าผลดีในระยะยาว หากทำให้นักท่องเที่ยวจำนวนมากรู้สึกว่าบาหลีขึ้นราคาเร็วจนเกินไป คุ้มค่าน้อยลง และเลือกไปเที่ยวที่อื่นแทน โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวระดับกลางและล่าง ซึ่งเป็นฐานลูกค้าสำคัญ การขึ้นภาษีอย่างรวดเร็วเช่นนี้ แม้จะเพิ่มรายได้จากภาษีท่องเที่ยวในระยะสั้น แต่อาจกระทบต่อจำนวนนักท่องเที่ยวโดยรวมในระยะยาว ซึ่งจะส่งผลเสียต่อเศรษฐกิจการท่องเที่ยวของบาหลีในที่สุด ทางการบาหลีอาจต้องทบทวนใหม่ ให้ปรับขึ้นภาษีอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างคุณภาพและปริมาณของนักท่องเที่ยวในระยะยาว
บาหลีถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีค่าครองชีพไม่สูงนัก ทำให้มีนักท่องเที่ยวจากหลากหลายกลุ่ม โดยเฉพาะผู้ที่มีกำลังซื้อค่อนข้างต่ำ การปรับเพิ่มภาษีท่องเที่ยวสูงถึง 5 เท่า จาก 370 บาท เป็น 1,850 บาท ถือว่าเป็นอัตราที่สูงมากสำหรับนักท่องเที่ยวกำลังซื้อต่ำ ยุทธศาสตร์นี้อาจจะช่วยยกระดับภาพลักษณ์ของบาหลีให้ดูหรูหราขึ้น ในขณะเดียวกันรัฐบาลก็จะมีรายได้จากภาษีที่เพิ่มขึ้นเป็นกอบเป็นกำ แต่ในทางกลับกัน อาจจะทำให้จำนวนนักท่องเที่ยวโดยรวมลดลง ส่งผลให้รายได้จากการท่องเที่ยวน้อยลงกว่าเดิมก็เป็นได้ ซึ่งผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นจริง คงต้องติดตามดูกันต่อไปในอนาคต
ประเทศไทยถือเป็นหนึ่งในตลาดนักท่องเที่ยวสำคัญของบาหลี ในปี 2019 ก่อนการแพร่ระบาดของโควิด-19 มีนักท่องเที่ยวไทยเดินทางไปบาหลีถึง 117,500 คน ซึ่งอยู่ในอันดับ 8 ของชาติที่ไปเยือนบาหลีมากที่สุด โดยส่วนใหญ่แล้วนักท่องเที่ยวไทยจะอยู่ในกลุ่มที่มีงบประมาณจำกัดหรือระดับกลางๆ มากกว่ากลุ่มที่มีกำลังซื้อสูง
จากตัวเลขคร่าวๆ พบว่านักท่องเที่ยวกลุ่ม Budget Travel หรือนักท่องเที่ยวที่มีงบประมาณค่อนข้างจำกัด มีสัดส่วนประมาณ 60-70% ของนักท่องเที่ยวไทยทั้งหมด ส่วนนักท่องเที่ยวกลุ่ม High-end หรือผู้ที่มีกำลังซื้อสูง มีสัดส่วนเพียง 10-20% ที่เหลืออีก 20-30% เป็นกลุ่มนักท่องเที่ยวงบประมาณระดับกลาง
ดังนั้น จะเห็นได้ว่าสัดส่วนนักท่องเที่ยวไทยส่วนใหญ่ยังเป็นกลุ่มที่ประหยัดงบประมาณในการท่องเที่ยวอยู่มาก ซึ่งจะได้รับผลกระทบค่อนข้างมากจากการขึ้นภาษีท่องเที่ยวของบาหลี การเพิ่มภาษีครั้งนี้อาจจะช่วยขจัดปัญหานักท่องเที่ยวไม่มีคุณภาพจากไทยได้ในระดับหนึ่ง แต่ก็อาจทำให้จำนวนนักท่องเที่ยวไทยโดยรวมที่ไปบาหลีลดลงอย่างมีนัยสำคัญ และส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของทั้งสองประเทศในระยะยาวได้เช่นกัน
